Links naar info over voorpootrecht

Brabants Historisch Informatiecentrum BHIC: zoek in archieven
Dit archief van de provincie en Brabantse gemeenten bevat talloze historische documenten, waaronder veel authentieke akten ('pootkaarten') die dorpelingen het voorpootrecht verlenen. Gebruik als zoekterm 'pootkaart', "voorpootrecht', 'verpoting', 'plantrecht' o.i.d.

Voorbeeld van een pootkaart: de akte van Helvoirt - gevonden in het BHIC
Hier een transcript van deze akte in hedendaags Nederlands.

Voorbeeld van een bevestiging van pootrecht: akte over Vught - 1617

Lijst van dorpen die pootkaarten kregen
Deze lijst is opgenomen in een boekje van Van Sasse van Ysselt (zie hieronder) uit 1894. De lijst is waarschijnlijk niet uitputtend. De documenten liggen veelal bij het BHIC.

Reglement van de Raad van State van 29 oktober 1696
Hiermee werd de inwoners van de heerlijkheden en dorpen in de Meierij die nog geen pootkaart hadden alsnog het pootrecht toegekend.

Proefschrift "Gemene gronden in de Meierij van Den Bosch tussen hertog en hertgang 1000-2000"– H.L.M. Vera
Deze dissertatie voor de verkrijging van de graad van doctor in de rechtsgeleerdheid aan de Universiteit van Nijmegen uit 2011 geeft o.m. tal van bronnen voor het voorpootrecht. Zoek in de tekst naar 'pootrecht'.

Fragment uit "Oude zakelijke rechten vroeger, nu en in de toekomst" – F.C.J. Ketelaar - Leiden 1978
Eric Ketelaar was algemene rijksarchivaris en is emeritus-hoogleraar archiefwetenschap. Zijn dissertatie over oude zakelijke rechten is een standaardwerk over dit thema. Het fragment bevat info over het voorpootrecht.

"Het recht van voorpooting op de kanten der openbare wegen in de voormalige Meierij van 's-Hertogenbosch" - Jhr. Mr. A. van Sasse van Ysselt – Uitg. Stokvis 1894
Alexander van Sasse van Ysselt was rechter in de Arrondissementsrechtbank te 's-Hertogenbosch en tussen 1924 en 1933 president van het Gerechtshof Den Bosch. Als jonge rechter kreeg hij eind 19e eeuw herhaaldelijk te maken met geschillen over het pootrecht tussen particulieren en gemeentebesturen van Brabantse dorpen. Dat leidde tot dit boekje dat lange tijd leidraad was voor rechters in rechtzaken.

Gemeente Atlas van Nederland van Jacob Kuijper van 1865: Noord-Brabant
In deze oudste atlas van gemeenten is te zien in welke gemeente een huidig perceel lag volgens de oudst bekende officiële registratie. Dat kan van nut zijn als niet duidelijk is welke pootkaart van een dorp nu geldig is voor welke buurt of straat van destijds.

Oude kadastrale kaarten van 1811-1832 op Beeldbank Cultureel Erfgoed
Hier zijn de eerste kadastrale registraties te vinden. Daarop is te zien of een bepaald perceel in de oudste officiële registers voorkwam en wie daar toen eigenaar was. Tik in het zoekventer bv. 'minuutplan Boxtel' (of een andere plaatsnaam; gebruik de gemeentenaam van destijds. Dus bv. Stratum i.p.v. Eindhoven. De minuutplannen zijn de kaarten. Zoek naar 'tafel Boxtel' om bij het perceelsnummer te zoeken naar de eigenaar.

Vonnis van de Rechtbank van 16 november 2017 over het voorpootrecht in Helvoirt
De gemeente bestreed het voorpootrecht van een bewoner en verwijderde de beplanting uit de berm. De Rechtbank vonniste dat het pootrecht hier bestaat en dat de gemeente de schade van de onrechtmatige vernieling van de beplanting moest vergoeden aan de bewoner. Dit is de eerste uitspraak sinds 1915 over het voorpootrecht.

Arrest van het Gerechtshof van 7 januari 2020 over het voorpootrecht in Helvoirt
De gemeente tekende hoger beroep aan tegen het vonnis van de Rechtbank van 16 november 2017. Het Gerechtshof bevestigde het vonnis. Wel werd de nuance toegevoegd dat de gemeente bij uitoefening van het voorpootrecht voorwaarden kon stellen ten aanzien de doorgang van het verkeer.

Artikel in 'Schatten van Vught', december 2023
Mijn beschrijving van het voorpootrecht in de huidige gemeente Vught. Tijdschrift van de Stichting Erfgoed Vught.